KAYGI - STRES - FOBİ
Sistemimiz, hem bilimsel araştırmalar, hem de klinik uygulamalar için özel bir "stres profili" çıkartma protokolü içermektedir. Bu protokol tamamen otomatik olup, belli bir süre sonunda kişinin strese girerken fizyolojik olarak neler yaşadığını tespit ederek, kişiye özel stres, kaygı ve fobiyle baş etme yöntemleri belirler.
Sistemde kurulu olarak iki tip (kısa ve uzun süreli) otomatik çalışan stres başlangıcının ve bitişinin nasıl geliştiğini belirleyen protokol bulunur. Bu protokoller, temel olarak çeşitli görsel ve işitsel stresörler kullanarak kişiyi strese sokar. Bazal ölçümün ardından stresörler devreye girer. Stresörün başlangıcı ve bitişi kesin olarak kayıtta işaretlenir. Her stresörün ardından bir rahatlama ve bazal değere dönüş süreci gelir. Bu protokollerin kullanımı çok basittir ve stresör olarak kullanılabilecek resimler ve sesler değiştirilebilir. Ayrıca stresör olarak konuşma veya dışarıdan gösterilen fotoğraf, video veya herhangi bir nesne de kullanılabilir. Bu durumda da stresör başlangıcı tek tuşla manuel olarak girilebilir.
Bu kayıtlarda tipik olarak; deri ısısı, deri iletkenliği, kalp hızı değişkenliği, nabız, solunum, EMG, kalp hızı değişkenliği ve solunum ile nabzın koheransı ölçülür ancak bu parametrelere ekleme veya çıkarma da yapılabilir.
Yapılan kayıt sonrasında değerlendirme yapmak oldukça basittir. Stresörün başlangıcıyla birlikte hangi parametrelerin tepki verdiği ve stresör bitiminde hangi parametrelerin daha çabuk veya daha geç bazal değere döndüğüne bakılarak, kişinin genel olarak veya belirli bir konuda strese girerken fizyolojik olarak nasıl değişimler gösterdiği izlenir.
Sonuçlara göre kişiye en sorunlu olan parametreden başlamak üzere, biofeedback uygulaması yapılır. Yapılan bu uygulamalar sonucunda stres esnasında artan veya azalan biyofizyolojik aktivitenin kişinin kontrolünde olması sağlanır. Bazal değere dönüş süreci kişinin bilinci, farkındalığı ve edinilmiş bilgisi sayesinde hızlandırılmış olur.
Yandaki grafikte bu tür bir biofeedback uygulaması için bir akım şeması sunulmuştur. Sol tarafta günlük yaşamda bir stresöre maruz kalındığında ortaya çıkan fizyolojik aktiviteye örnek olması için elektrodermal aktivite (GSR- Galvanic Skin Resistance/Galvanik Deri Yanıtı) kullanılmıştır. Burada, anlık ortaya çıkmış ve belirli bir süre sonra ortadan kalkmış bir stresör karşısında tipik olarak gözlemlenen deri iletkenliği artışı net olarak görülmektedir.
Bu kayıtlarda tipik olarak; deri ısısı, deri iletkenliği, kalp hızı değişkenliği, nabız, solunum, EMG, kalp hızı değişkenliği ve solunum ile nabzın koheransı ölçülür ancak bu parametrelere ekleme veya çıkarma da yapılabilir.
Yapılan kayıt sonrasında değerlendirme yapmak oldukça basittir. Stresörün başlangıcıyla birlikte hangi parametrelerin tepki verdiği ve stresör bitiminde hangi parametrelerin daha çabuk veya daha geç bazal değere döndüğüne bakılarak, kişinin genel olarak veya belirli bir konuda strese girerken fizyolojik olarak nasıl değişimler gösterdiği izlenir.
Sonuçlara göre kişiye en sorunlu olan parametreden başlamak üzere, biofeedback uygulaması yapılır. Yapılan bu uygulamalar sonucunda stres esnasında artan veya azalan biyofizyolojik aktivitenin kişinin kontrolünde olması sağlanır. Bazal değere dönüş süreci kişinin bilinci, farkındalığı ve edinilmiş bilgisi sayesinde hızlandırılmış olur.
Yandaki grafikte bu tür bir biofeedback uygulaması için bir akım şeması sunulmuştur. Sol tarafta günlük yaşamda bir stresöre maruz kalındığında ortaya çıkan fizyolojik aktiviteye örnek olması için elektrodermal aktivite (GSR- Galvanic Skin Resistance/Galvanik Deri Yanıtı) kullanılmıştır. Burada, anlık ortaya çıkmış ve belirli bir süre sonra ortadan kalkmış bir stresör karşısında tipik olarak gözlemlenen deri iletkenliği artışı net olarak görülmektedir.
Önceki sayfada, NeXus10 sisteminin bir çok parametresinden biri olan Deri İletkenliği üzerine bir örnek temsil edilmiştir. NeXus10 ve BioTrace+ yazılımımızdan oluşan sistemlerimiz, stresör verirken, aynı anda bir çok veriyi kaydedebilmekte ve işleyebilmektedir. Tıpkı bir yalan makinası gibi sistem tüm bu sensörlerden aldığı veriyi anında işleyerek analizini yapar ve kişinin stres durumunu gözler önüne serer.
Bunu başarabilmek için, öncelikle belli bir süre kişinin her sensör (deri ısısı, deri iletkenliği, kalp hızı değişkenliği, nabız, solunum, EMG, kalp hızı değişkenliği ve solunum ile nabzın koheransı) için aynı anda bazal durumu tespit edilir. Tespit edilen bu bazal duruma göre kişiye işitsel, görsel, fiziksel ve/veya konuşarak stresör verilir.
Sistemimiz, stresörler karşısında kişinin fizyolojik parametrelerinin nasıl değişkenlik gösterdiğini tespit eder. Otonom sinir sisteminin tepkilerini tespit ettikten sonra geriye sadece basit bir değerlendirme yapmak kalır. Bu değerlendirme basitçe tepkinin değişim oranı (amplitüt, mikrovolt, sayı/dakika vs.) ve tepkinin bazal değere dönme süresini (saniye, milisaniye) belirlemek şeklinde yapılır.
Sistem, stres sırasında hangi aktivitenin daha fazla arttığını ve daha geç normale döndüğünü gösterdiği için, o kişiye özel bir stres profili çıkartılmış olur. Çıkartılan bu profil daha sonra biofeedback terapisi için bir başlangıç noktası teşkil eder. Örneğin, kişinin kalbi çok hızlı atıyor ve bunu yavaşlatmakta güçlük çekiyorsa, biofeedback terapileri sonucunda kalbini ne yaparak yavaşlatacağının bilincini ve eğer isterse kalbini yavaşlatabileceğinin farkındalığını kazanır. Kişi strese girdiğinde, kaygı başladığında veya panik durumlarında kalp atışını normal seviyelere çekerek bu durumdan kolayca kurtulabilir. Aynı durum diğer biyofizyolojik parametreler için de geçerlidir.
Yapılacak biofeedback çalışmaları, kişinin anlık stres, panik hastalıklar, genel stres ve kaygı karşısında hem farkındalık kazanmasına hem de bu problemlerini kontrol altına alabilmesini sağlayacaktır.
Bunu başarabilmek için, öncelikle belli bir süre kişinin her sensör (deri ısısı, deri iletkenliği, kalp hızı değişkenliği, nabız, solunum, EMG, kalp hızı değişkenliği ve solunum ile nabzın koheransı) için aynı anda bazal durumu tespit edilir. Tespit edilen bu bazal duruma göre kişiye işitsel, görsel, fiziksel ve/veya konuşarak stresör verilir.
Sistemimiz, stresörler karşısında kişinin fizyolojik parametrelerinin nasıl değişkenlik gösterdiğini tespit eder. Otonom sinir sisteminin tepkilerini tespit ettikten sonra geriye sadece basit bir değerlendirme yapmak kalır. Bu değerlendirme basitçe tepkinin değişim oranı (amplitüt, mikrovolt, sayı/dakika vs.) ve tepkinin bazal değere dönme süresini (saniye, milisaniye) belirlemek şeklinde yapılır.
Sistem, stres sırasında hangi aktivitenin daha fazla arttığını ve daha geç normale döndüğünü gösterdiği için, o kişiye özel bir stres profili çıkartılmış olur. Çıkartılan bu profil daha sonra biofeedback terapisi için bir başlangıç noktası teşkil eder. Örneğin, kişinin kalbi çok hızlı atıyor ve bunu yavaşlatmakta güçlük çekiyorsa, biofeedback terapileri sonucunda kalbini ne yaparak yavaşlatacağının bilincini ve eğer isterse kalbini yavaşlatabileceğinin farkındalığını kazanır. Kişi strese girdiğinde, kaygı başladığında veya panik durumlarında kalp atışını normal seviyelere çekerek bu durumdan kolayca kurtulabilir. Aynı durum diğer biyofizyolojik parametreler için de geçerlidir.
Yapılacak biofeedback çalışmaları, kişinin anlık stres, panik hastalıklar, genel stres ve kaygı karşısında hem farkındalık kazanmasına hem de bu problemlerini kontrol altına alabilmesini sağlayacaktır.
NeXus10 sistemimiz hem bilimsel araştırmalar hem de klinik uygulamalar için kullanıma hazır ve türkçe protokollerle gelmektedir. Yapılacak bilimsel araştırmaların değerlendirilebilmesi için çeşitli analiz araçlarını da ücretsiz olarak sunmaktadır. HRV (Heart Rate Variable - Kalp Hızı Değişkenliği) analizi, zaman bölgesinde ve FFT olarak yapılabildiği gibi, ayrıca daha detaylı analizler için Interbeat Interval (IBI) tablosunu da verebilmektedir. Vasküler analiz ve korelasyon analizi yine ücretsiz olarak sistemde bulunmaktadır.
